Miejsce psychiatrii wśród nauk biologiczno-lekarskich

Psychiatria w ciągu wielu stuleci i nawet do nie tak dawnych czasów była specjalnością lekarską odosobnioną od innych dyscyplin. Wprawdzie żywe stosunki łączyły ją z psychologią, nie trzeba jednak zapominać, że psychologia dopiero od niedawna wywalcza sobie miejsce wśród nauk przyrodniczych, a w pewnych środowiskach wciąż jeszcze bywa uważana za dyscyplinę tylko humanistyczną. Metodą jej bywała tylko introspekcja. Nie zdawano sobie sprawy z tego, że czynności psychiczne prawidłowe lub nieprawidłowe nie mogą być rozpatrywane w oderwaniu od czynności całego ustroju żywego, zwłaszcza mózgu. Jak długo w nauce panował wirchowianizm, umiejscawiający w komórkach i w narządach czynności ustroju, tak długo trudno było znaleźć łączność i wspólny język psychiatrii z innymi dziedzinami patofizjologii. Ze stanowiska tej teorii nie udało się wytłumaczyć ani wpływu czynników psychicznych na powstawanie zmian anatomopatologicznych w odległych od mózgu narządach ani na odwrót, powstawania chorób psychicznych w przebiegu ogólnych chorób somatycznych. Teoria nerwizmu Botkina Pawłowa Bykowa ujmuje ustrój ludzki jako niepodzielną całość. Czynności wszystkich narządów zależą w ostateczności od kory mózgowej. Układ korowotrzewiowy warunkuje równowagę czynności całego ustroju, a jego rozprzężenie staje się powodem zaburzeń odległych od mózgu narządów. Rożynek zestawił na podstawie piśmiennictwa i własnego do- świadczenia szereg spostrzeżeń świadczących o powstawaniu chorób somatycznych z przyczyn psychicznych. I tak np. 1/5 chorych na serce podaje, że po- gorszenie z objawami ciężkiej niewydolności nastąpiło po przejściach nerwowych. Niektóre choroby, jak cukrzyca, stwardnienie naczyń wieńcowych i za- wał mięśnia sercowego, występują często u ludzi prowadzących nerwowy tryb życia, jak lekarze, handlowcy, maszyniści kolejowi. Pewne choroby, np. wrzód żołądka, występowały podczas wojny częściej, a: przebicie i krwotok wrzodu trawiennego, np. podczas nalotu. W czasie drugiej wojny światowej spostrzegano takich przypadków znacznie więcej niż w czasie pierwszej wojny. Przypadki takie dotyczyły głównie ludzi pełnych energii. [przypisy:  mpgk świętochłowice, artodonto, grażka łódź ]